Toespraak
Onlangs was ik uitgenodigd om de nieuwjaarsreceptie van de provincie op te lekkeren. Of brownies wel behoren tot de categorie Drentse streekproducten is discutabel, maar ik kwam in elk geval door de ballotage. Met als resultaat een gezellig samenzijn in het chique provinciehuis, een proeverij van Drentse streekproducten en natuurlijk een nieuwjaarstoespraak.
Jacques Tichelaar had zo'n 500 toehoorders. Er waren de eigen medewerkers die genoten van het Albron-wijntje, gepensioneerde ambtenaren en hun vrouwen die genoeglijk aan het keuvelen waren met belangrijke en onbelangrijke mensen, de zzp'ers die het netwerken heel serieus namen en een paar mensen – veelal excentrieke types – die de kranten naspeuren op dit soort collectieve uitnodigingen om zich er vol overgave op de hapjes en de drankjes te storten. Eerst denk je nog dat ze een act zijn – je weet wel – rare typetjes waarmee dit soort gelegenheden wel eens opgeleukt worden, maar dan zie je dat het ze menens is. Kobus was het leukst. Hij was voor al dat lekkers helemaal op de fiets uit Zuidwolde gekomen. Doet hij ieder jaar, maar dit jaar was het echt helemaal top vanwege de speciale proeverij.
En hoewel je van tevoren weet dat dit is waar het over gaat, een beetje kletsen en wat eten en drinken, is er toch elke keer weer die kortdurende zinderende spanning, die verwachtingsvolle twintig seconden net voordat de grote baas begint met zijn nieuwjaarstoespraak. Vanuit je ooghoeken zie je hem aanstalten maken om het vlotte gesprek dat hij voerde af te ronden, zijn handen bewegen zich naar zijn binnenzak voor zijn aantekeningen en met vaste tred betreedt hij de verhoging om plaats te nemen achter de microfoon. Nog een blik van verstandhouding met de technische man en hij weet dat zijn warme stemgeluid de zaal zal vullen.
Vaak lukt het de spreker deze aandacht een paar minuten vast te houden vanwege de grappige anekdote waarmee hij start. Jacques Tichelaar hield de spanning er vijf minuten in. Olifanten, varkens en wolven passeerden de revue. Maar zoals altijd nam de impact van de speech af naar mate de betrokkenheid van de spreker met het onderwerp toenam. We kennen namelijk de standpunten van de grote bazen ten aanzien van de grote onderwerpen al: de kabinetsformatie, de crisis, Sinterklaas naar Meppel en ons eigen gevangenisdorp Veenhuizen. Natuurlijk willen we niet dat de mensen daar hun werk verliezen. Hartstochtelijk verzekerde de commissaris ons dat het niet zàl gebeuren. En iedereen weet, dit pleidooi zàl niet het verschil maken. Tegen het eind van de twintig minuten durende toespraak, heeft de verwachtingsvolle spanning plaats gemaakt voor een gevoel van deja vu en melancholie. En zo gaat het altijd.
Maar niet bij Kobus. Kobus ziet de zilveren schaal met hapjes zijn kant op komen en mijn brownies-winactie wordt met groot gejuich door hem ontdekt. In vijf seconden rekent hij met drie cijfers achter de komma uit hoe groot zijn winkans is met zeven deelnemers op de lijst. Kobus pakt zijn kansen, wat de mensen ook denken. En tegen de bazen zou ik willen zeggen, doe ook eens gek. In plaats van met z'n allen te gaan keuvelen, stappen we de volgende keer met z'n allen op de fiets. Gaan we in optocht naar Veenhuizen, met Kobus voorop. Ik verzeker je, dan zàl je onderwerp van gesprek zijn op de nieuwjaarsreceptie in Den Haag.
Marjolein Kleine