Vanaf een bankje: Bannerschultestraat
Deze keer koos ik voor het bankje dat staat op de hoek van de Bannerschultestraat met de Schultestraat / Heirweg. Als je op dit bankje plaatsneemt valt natuurlijk het voormalig tankstation van Henk vd Berg pontificaal op.
Maar nog meer opvallend is het ontbreken van de bijbehorende ‘schuur’ waar de wasstraat gevestigd was. Op dit moment ligt het terrein braak omdat onze plaatselijke supermarkt uitgebreid wordt. Mooi voor de toekomst natuurlijk, maar voorlopig maakt het beeld wat ik zie mij nieuwsgierig naar het verleden.
De afgebroken schuur is vroeger een synagoge geweest, zo las ik in het blad “Oes Eigen Streek” van Streekeigen Sleen. In de uitgave van september 1999 vond ik een tekening van het gebouw, zoals het er ongeveer heeft uitgezien. Het moet gebouwd zijn in de 19e eeuw en is tot 1919 in gebruik geweest door de Joodse gemeenschap.
(foto 3, bron: Oes Eigen Streek, sept. 1999)
In 1925 is het gebouw, dat eigendom was van de gemeente, verkocht aan Harm Lanting die er een smederij begon. Later werd naast de smederij een woning gebouwd, waarin ook een winkel werd gevestigd.
Toevallig raakte ik in gesprek met mijn oud buurman Jan Heeling, die tegenwoordig in de Schultestraat woont, en die met zijn 94 jaar nog veel verhalen van vroeger weet te vertellen. Ik nodig hem uit om samen met mij op het bankje wat verhalen uit het verleden op te diepen.
Jan vertelt dat hij zich niets kan herinneren van de synagoge. Logisch, want hij is in het jaar geboren dat Harm Lanting het pand kocht. Jan herinnert zich wel dat je bij Harm Lanting een fiets kon kopen middels een soort loterij. Je moest, als je deelnam, elke week een gulden betalen. Smidsknecht Kruize kwam elke week langs om de gulden te innen, waarna er onder de deelnemers (gedurende een jaar) periodiek een fiets werd verloot. Als je veel geluk had betaalde je dus maar 1 gulden voor een nieuwe fiets. Had je pech, en werd je lot als laatste getrokken, dan betaalde je 50 gulden.
Ook weet Jan nog dat ze met het paard naar de smid gingen om hem “scherp op ijzers te laten zetten”. Hun paard werd namelijk, gedurende de wintermaanden, nogal eens gebruikt om voor de lijkwagen te lopen samen met het paard van koetsier Jans Klasens.
Het gebouw waarin nu AH Klaver Kortwijk is gevestigd, heeft ook al een hele historie achter zich. De oorspronkelijke woning is in 1913 gebouwd als dokterswoning voor dokter Van Reemst, die er tot 1947 gewoond heeft. Daarna werd de woning verhuurd aan o.a. een kapper uit Odoorn, die er een kapperszaak vestigde. Jan Heeling weet nog dat de kapper bij slecht weer ’s avonds niet terugfietste naar Odoorn, maar in het gangpad overnachtte. Ik zie het voor me in de huidige situatie…. : Misschien een ideetje voor de werknemers van Bea?
In 1950 werd het gebouw in gebruik genomen als politiebureau annex woning voor de toenmalige groepscommandant en 25 jaar later werd het pand uitgebreid met o.a. meerdere cellen en een verhoorkamer. Hmmmm, hoe vaak zouden die cellen toentertijd dienstgedaan hebben als slaapplaats? In 1998 is het politiebureau opgeheven vanwege een reorganisatie, waarna Bea met haar toenmalige supermarkt aan de Schaapstreek, verhuisde naar het pand.
Als je vanaf het bankje naar rechts de Bannerschultestraat inkijkt, zie je op de hoek met de Schultestraat de woning waar in het verleden postbode en kleermaker Jans Nijmeijer woonde. En aan de overkant, naast de smederij, woonde volgens Jan de gemeentebode. Of was het de veldwachter? Jan weet het niet meer precies. Wat hij nog wel weet is dat hier de trambaan liep, bijna op de plek waar onze voeten zich bevinden als we op het bankje zitten.
Jan vertelde hoe hij dagelijks, gedurende de wintermaanden, met de stoomtram naar Emmen ging om naar de Rijkslandbouwschool te gaan. Elke morgen om 08:00 uur stapte hij op de tram, die zo langzaam reed dat hij geneigd was om al bij zijn ouderlijk huis aan de Schaapstreek in te stappen. Maar helaas mocht dat niet…
Als ik later met Jan naar huis wandel, zie ik in de woonkamer een fotolijstje hangen met daarin een oude foto die genomen is vanaf de plaats waar nu het bankje staat. Op de foto is de trambaan te zien. Hoe toevallig!
Vanaf het bankje kijk je min of meer achterom de Schultestraat in. Je hebt dan een prachtig uitzicht op de molen, voor deze gelegenheid een keer in de vroege avond gefotografeerd. Molen ‘De Hoop’ is al meer dan 100 jaar oud en hij staat er stralend bij wat, zeker niet in de laatste plaats, te danken is aan het werk van de Molenstichting Sleen.
De Zwerfkei naast het bankje is opgegraven bij werkzaamheden in de buurt en heeft hier een mooi plekje gekregen. Tot slot kun je vanaf het bankje ook nog mooi de Heirweg inkijken. Het straatbeeld ziet er heel vredig uit, zeker op dit tijdstip van de dag.
Pieterpadters lopen via deze weg het dorp uit (of komen juist via deze weg het dorp binnen). Min of meer het visitekaartje van ons dorp dus!
Verslag en foto's: Femmie Zeewuster