Boermarken in Drenthe
De Drentse boermarken stonden afgelopen woensdagavond centraal in de lezing die Riekus Weggemans uit Noord-Sleen hield voor Streekeigen Sleen. Ligt de oorsprong van de boermarke al in de Germaanse tijd?
De Drentse boermarken stonden afgelopen woensdagavond centraal in de lezing die Riekus Weggemans uit Noord-Sleen hield voor Streekeigen Sleen. Ligt de oorsprong van de boermarke al in de Germaanse tijd?
Woensdag 22 oktober was de eerste lezing-presentatie van het seizoen 2014/2015 van Streekeigen Sleen. Ruim 70 leden en belangstellenden waren aanwezig in MFC De Brink.
Voordat Riekus Weggemans aan zijn presentatie over de boermarken begon, meldde voorzitter Gezienus Renting dat Streekeigen Sleen de bijzondere Bontekoe-penning heeft ontvangen tijdens de opening van de tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog in het Arsenaal in Coevorden. Zie het bericht op SleenWeb van 19 oktober.
Riekus Weggemans heeft de laatste tijd veel onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de Drentse boermarken en daar kan hij prachtig over vertellen. Het ontstaan van de boermarken gaat volgens Riekus al terug naar de Germaanse tijd.
Tijdens zijn onderzoek kwam hij ook zaken tegen die volgens hem niet klopten. Dus met des te meer enthousiasme is hij in de archieven gedoken.
Met de toehoorders maakte hij een reis van het heden naar het verleden.
De oorsprong van de marke is een door een stam in gebruik genomen gebied, dat gezamenlijk werd beheerd.
Nu, in de 21e eeuw, is de boermarke een organisatie die hulp biedt bij calamiteiten, een soort noaberschap dus, waarbij het gehele dorp helpt bij bijzondere gebeurtenissen. Verder zorgt het voor de verhuur van jachtvelden, waarvan de opbrengst met name wordt gebruikt voor de aanschaf van machines, die voor de individuele boer te onrendabel zijn om zelf aan te schaffen.
Op 13 februari 1991 is de vereniging van Drentse Boermarken opgericht op initiatief van DLG, het Drents Landbouwgenootschap. In Drenthe leeft de marke meer dan in andere delen van Nederland en Europa. Zo kent Drenthe momenteel 87 boermarken .
In de afgelopen eeuwen had de boermarke nog veel meer taken, zoals het beheer en onderhoud van wegen, de verhuur van grondbezit, het maken van zaad bulten, het beheer van landschapselementen enzovoort.
In 1847 vond de markescheiding plaats. Vanaf dat moment kregen de gemeenten meer taken toebedeeld, die voorheen door de boermarken werden verricht.
Zo ging Riekus terug naar de tijd van Napoleon, naar de Franse Tijd. Toen trokken landmeters het land door om de eigendommen op te meten. Ze werden echter niet altijd goed geholpen, omdat men bang was voor de te verwachten belastingen.
Verder terug in de tijd zwaaide de Bisschop van Utrecht de scepter over Sticht en Oversticht. Onder de laatste viel ook Drenthe. Uit die tijd is nog een indrukwekkend boekwerk bewaard gebleven, waarin nog diverse eigendommen en eigenaren staan beschreven van onder meer Noord-Sleen, Sleen en omgeving.
Al met al een mooi kijkje in de geschiedenis van onze dorpen, een zeer passend onderwerp voor Streekeigen Sleen!
Zie voor de presentatie van Riekus Weggemans: http://www.debrinkhoeve.nl/Boermarken%20in%20Drenthe.pdf.
Klik hier voor alle foto's.
Verslag/foto’s: Nico Bakker
(enkele foto’s overgenomen van de presentatie)